Crno-bela nostalgija-Dresovi Partizana kroz istoriju

Sve do 70-ih godina 20. veka naši (ali i evropski) klubovi nisu nosili dresove poznatih proizvođača. Poznato je da je prvi proizvođač sportske opreme koji je istakao svoj logo na dresu bio “Admiral”, na dresu Leeds United-a, tamo negde 1973. godine.

Kod Partizana, tada, sredinom 70-ih preovlađuju prugasti ili čisti beli dresovi sa kragnom (po meni – simbol savršenstva i jednostavnosti) uz “Adidas”šorceve.

Pojavljuju se i prve reklame – “SAS London”,“Prokupac”, “Simpo”…ali pojava reklama je bila povremena, institucija zvaničnog sponzora je tek kasnije postala poznata našim klubovima. Krajem 70-ih (1977, 1978) Partizan često nosi komplet“Adidas” opremu, uglavnom u beloj boji.

Od sezone 1978/79 Partizan sklapa prvi dugotrajniji ugovor, i to sa beogradskim“Sportom”, ako se neko još seća sportske opreme sa čuvenim zvezdicama na rukavima. Sa ove vremenske distance dresovi su vizuelno bili sasvim pristojni, i skoro svake sezone izbacivana je nova garnitura. Nekada su to bili prugasti (široke pruge) a nekada čisti beli dresovi. Sponzori su se pojavljivali povremeno, uglavnom su to bile reklame za jednu ili nekoliko utakmica, bili su tu “Simpo”, “Loto”, “Kickers”, “JAT”, “Rubin” (živeli! )…

Saradnja sa “Sportom” traje do početka prolećnog dela sezone 1982/83, kada se Partizan vraća“Adidasu”, noseći uglavnom prugaste dresove tankih pruga, koji će posle ostati zapamćeni većini navijača. Nosila se tada prepoznatljiva oprema, šorcevi su do kraja 80-ih skoro uvek bili beli, kao i čarape. Jedino se menjao dizajn “Adidas” dresova u pogledu oblika kragne i boje rukava. Od 1983. do 1985. bili su beli, pa onda 1985/86 i 1986/87 crni, da bi se krajem 1987. opet vratili na bele rukave.

Pruge su ostale na svom mestu. Koliko ja znam, Partizan nije bio sasvim zadovoljan kvalitetom ni isporukom opreme, mislim da je to bila saradnja sa zastupnikom “Adidasa” – “Slovenijašportom” a ne direktno sa “Adidasom”. Od 1985/86 na dres Partizana “dolazi” prvi zvanični sponzor na duže staze, slovenački “Iskra Delta računari”, sada već legendarna bela krpa sa imenom sponzora preko prugastog dresa. Ako biste pitali bilo kojeg navijača Partizana da izdvoji jedan omiljeni retro dres, većina bi sigurno odabrala neki od “Adidasovih” iz sredine 80-ih.

Poslednje sezone “Adidasa” obeležava sponzor “Beko” sa reklamama “Beko” i “Lee Cooper”(ahhh, Roma…). Početkom 1990. Partizan napušta “Adidas” posle 7 godina i sklapa ugovor sa anonimnim švajcarskim “Vocado-m” čiji je vlasnik bio neki Srbin. Totalno nepoznata marka opreme, kroj smešan, psihodelični dresovi sa nekim krivim štraftama i rombovima, uglavnom – za zaborav.

Sponzor je bila japanska “Aiwa”. Sledeće sezone “Vocado” prelazi na klasične prugaste dresove, to je dres u kojem smo osvojili Kup 1992. Ostaje za sećanje i prvi crveno-plavi dres posle više od 30 godina, nošen na Malti protiv Hiberniana u Kupu UEFA 1990.

Slede sankcije i nemogućnost pronalaženja poznatog inostranog sponzora, pa Partizan tada nosi sve i svašta –  “Admiral”, pa onda derbi 1993. sa komplet belom “Diadora” opremom, zatim i derbi na JNA u “Umbro” opremi (tada i nikad više)… Kao sponzori se 1992/93 pojavljuje “Dafiment banka”a 1993/94 “Goma”.

Početkom 1994/95 dolazi novi tehnički sponzor, japanski “Asics”, što je za to vreme bio ogroman korak napred. Prugasti dresovi ali i bele garniture uz reklamu “Goma”, dres sa čuvenog 100. derbija.

Od 1996/97 dolazi “Nike”, a sponzor na dresu bio je “OKI”, tačnije beogradska firma “Cores” reklamirala je proizvode koje zastupa i prodaje, poznate štampače. Klasični prugasti dresovi, a tada se posle mnogo godina pojavljuju opet i rezervni bordo-plavi. Postojala je i jedna neobična prugasta garnitura, isti dizajn kao što je tada nosio Minhen 1860.

“Nike” izbacuje 1998/99 novu, pretežno belu garnituru sa plavim aplikacijama na kragni, a od te sezone dugogodišnji sponzor postaje “Verano motors”, zastupnik “Pežoa”. To je onaj poznati dres u kojem se igralo protiv Lacia i Njukasla, meni lično se nije sviđao ali vidim da su mnogi vezani za taj dres. Dalju saradnju sa “Nike” Partizan mora da prekine silom prilika zbog sankcija, a govori se da je to bio jedan od najkorektnijih dobavljača sportske opreme, ali su nove sankcije američke vlade učinile svoje. Partizan usled toga u proleće 2000. prelazi na domaći “NAAI”, da bi zatim već od 2000/01 sklopio ugovor sa “Pumom”, mada su to opet bili dresovi koji nisu dolazili iz centrale poznate kompanije, već neka B varijanta. Prugasti, sasvim istovetni kao i “Nike” dresovi iz 1996/97 i 1997/98. “Peugeot” i “Verano” i dalje na grudima kao reklama.

Tako pune tri sezone, sve do pojave “Kappe” i “Superfunda”, dres sa kojim se ušlo u LŠ, a onda sledi svake sezone novi dres, uz druge sponzore – “Imlek”, zatim pune tri godine “VW” a onda i “MSI”. Prve sezone pruge na dresu su bile tanke a zatim se prešlo na široke. Svo ovo vreme postojalo je i brdo rezervnih varijanti – sivi, bordo-plavi, beli i crni dresovi.

Dolazimo do današnjeg prugastog “Adidasa”, povratak tradiciji uz najjači svetski brend.

Toliko, možda je nekome bilo i zanimljivo da se podseti nečega, a mlađi da nešto saznaju.