Poznato je da je FK Partizan pri svom osnivanju dobio crveno-plave klupske boje. Takvi Partizanovi dresovi su se održali narednih petnaestak godina, da bi ih zamenili sada već legendarni crno-beli, po kojima je Partizan postao poznat širom Evrope.
Ipak, listajući stare časopise i pregledajući slike, može se zapaziti kako to nisu uvek bili crveno-plavi dresovi. Nosio je Partizan tih godina sve moguće kombinacije crvene, plave i bele boje, pa su tako postojali čisto crveni, plavi ili beli dresovi, pa crveno-plavi podeljeni na pola (kao sadašnji dres Bazela), zatim crveno-plavi prugasti, pa plavo-beli prugasti. Raznolikost i šarenilo bili su očigledni. Bilo je to vreme siromaštva, nabavljala se oprema kakva se jedino i mogla nabaviti, a vizuelni identitet Partizana nije bio neka konstanta. I tako sve do uspostavljanja crno-bele boje.
Ovaj tekst se neće baviti time kako i zbog čega je Partizan dobio crno-belu boju. Da li je na to uticao neki od susreta sa Juventusom koji je Partizanu darivao komplet svojih dresova, da li je presudnu reč imao pokojni Stjepan Bobek, da li je razlog bio to što su crno-beli dresovi bili lakši za održavanje, da li je u klubu rešeno da tadašnje šarenilo zameni unikatan dres…skoro da više nema živih svedoka koji bi danas sa sigurnošću mogli da predoče pravu informaciju.
Ali zato, i dalje postoje slike, napisi i izveštaji, pa ako ništa drugo, možemo utvrditi kada je Partizan počeo da nosi crno-bele dresove.
Bila je to sezona 1958/59. Tačnije početak1959. godine. Ipak, prvo se vraćamo u polusezonu neposredno pre pojave crno-belih dresova. U jesenjem delu te sezone 1958/59, Partizan je igrao 23. derbi protiv Crvene zvezde, 26. oktobra 1958. i bio poražen sa 0-2. U proleće 2010. godine u specijalnom izdanju “Sportskog žurnala”, objavljene su slike sa te utakmice, iz “Politikine” arhive:
Bila je to poslednja utakmica Rajka Mitića za C. zvezdu, u sredini je sudija Erlih iz Ljubljane a desno naš Stjepan Bobek. Partizan, sudeći po slici i logici, nosi beli dres i plavi šorc. Sa iste utakmice je i sledeća slika, na kojoj se u pozadini vidi jedan od Partizanovih igrača u belom dresu:
Do kraja te polusezone i kalendarske 1958. godine, Partizan i dalje igra u belim ili crveno-plavim dresovima. Dokazuje to utakmica u Splitu protiv Hajduka, u kojoj Partizan nastupa u tamnoj opremi. Utakmica je odigrana 2. novembra 1958. godine i Partizan je u Splitu slavio sa 1-0. Isečak iz tadašnjeg nedeljnika “Futbal” (broj 298 od 5. novembra 1958) sadrži i sliku sa te utakmice:
-kliknite na svaku od sledećih slika radi veće rezolucije-
Sledeću utakmicu Partizan igra kući protiv Željezničara, pobeđuje sa 4-2, nosi beli dres, a “Futbal” broj 299. od 12. novembra 1958. donosi sliku sa ove utakmice:
Sledi nova utakmica i gostovanje Dinamu u Zagrebu, poraz Partizana od 1-4 a na naslovnoj strani “Futbala” broj 300 od 19. novembra 1958. je fotografija kružnog oblika ispod koje piše “Dvojica su bila potrebna (Jusufi i Zebec) da zaustave razigranog Matuša”. Ta dvojica, Jusufi i Zebec, nose beli dres Partizana, Jusufi nosi broj 3:
I na kraju, i poslednja utakmica te polusezone, Partizan je 23. novembra 1958. savladao beogradski Radnički sa 1-0, a “Futbal”, broj 301, opet objavljuje sliku sa utakmice, koja je lošeg kvaliteta ali sasvim relevantna da pokaže kako i na toj utakmici Partizanovi igrači nose beli dres:
“Kidrič je za trenutak zakasnio, lopta je Šoškićev plen”. Sasvim je logično da je Kidrič igrač Radničkog ispred Šoškića a igrač u pozadini levo, u belom dresu, je Partizanov fudbaler.
E, onda dolazi zimska pauza, i onda u nastavku sezone, Partizan se po prvi put u svojoj istoriji predstavlja publici u novim, crno-belim dresovima na nekoj od takmičarskih utakmica! Bila je to utakmica Partizan – Borac 1-0, odigrana 8. marta 1959. godine, u okviru četvrtfinala Kupa Jugoslavije, a Borac je bio tim titogradskog garnizona JNA. Počela je crno-bela era koja traje sve do danas!
To je bio debi Partizana u crno-beloj opremi, aligaški debi u crno-belim dresovima je usledio sedam dana kasnije protiv Vojvodine, 15. marta1959. Partizan je tog dana pobedio Vojvodinu sa 2-0.
“Futbal” broj 316 donosi sliku sa kup utakmice Partizana i Borca od 8. marta 1959, desno se raspoznaje naš tadašnji napadač Branislav Mihajlović:
I ne samo to, “Futbal” donosi sliku startne jedanaestorice Partizana a ispod slike se nalazi napomena – TIM PARTIZANA U NOVIM DRESOVIMA:
Još jedan detalj sa utakmice Partizana i Borca – Zvezdan Čebinac (7) i Branislav Mihajlović:
A ovo je utakmica protiv Vojvodine u šampionatu, 15. marta 1959:
“Futbal” broj 317 od 18. marta 1959. objavljuje sliku, a na slici su Milan Galić i Branislav Mihajlović koji proslavljaju jedan od dva Partizanova gola na ovoj utakmici. Na drugoj slici su Belin i Boškov (desno), a u sredini sudija Lemešić.
I što je možda još važnije, nedeljnik “Futbal” je od prvog prolećnog kola počeo da naziva ekipu Partizana “crno-belima”, što bi moglo da potvrdi da to nije bila samo slučajna nabavka crno-belog dresa za par utakmica, već smišljena promena klupskih boja:
U izveštaju sa utakmice na naslovnoj strani broja 317, pod naslovom “Kad srce zaigra”, tekst počinje konstatacijom “Derbi susret prvog kola prolećnog nastavka uglavnom je opravdao nade beogradskih ljubitelja futbala, a pogotovu navijača `crno-belih`. “
Slede utakmice na domaćem terenu protivVardara (2-0, 22. mart 1959) a nešto kasnije i protiv Sarajeva (1-1, 4. april 1959), a Partizan na obe utakmice nastavlja da nosi svoj, tada novi, crno-beli dres. Nedeljni list “Futbal” (brojevi 318 i 320) je opet najbolji hroničar tih utakmica, na slikama su opet Branislav Mihajlović i Lazar Radović:
Već sledeći “večiti derbi” Partizan je zaigrao u novim, crno-belim dresovima, i savladao Zvezdu sa 3-1, 10. maja 1959. godine. U to se možete uveriti na ovom snimku:
Zanimljivo je da je pred nastavak sezone 1958/59, dakle na samom početku kalendarske1959.godine, mladi tim Partizanagostovao u Vijaređu na čuvenom turniru “Kopa Karnevale” gde je osvojio drugo mesto i oduševio sve prisutne. Na tom turniru je učestvovao iJuventus, doduše ne u Partizanovoj grupi. Da li je to taj turnir na kojem je ekipa Juventusa darovala Partizanu garnituru crno-belih dresova, za sada ostaje nepozannica.
U svakom slučaju, proleće 1959. godine označilo je i jedan novi početak našeg fudbalskog kluba, početak u novim, crno-belim bojama, koje su do danas ostale zaštitni znak Partizana.
Tekst napisao i za vas kopao po internetu: Aleksandar Pavlović
